خواهان

خواهان کیست ؟ کسی است که دعوای حقوقی را در دادگاه مطرح و حق خود را طلب میکند.

معنی خواهان در حقوق

خواهان شخصی است که حق ادعایی متعلق به اوست و بنابراین نتیجه دادرسی، هرچه باشد بر او بار می‌گردد. خواهان صفت فاعلی خواستن می‌باشد و فرهنگستان آن را در مقابل مدعی پیشنهاد نموده است. مدعی به مفهوم اخص شخصی است که دادخواهی می‌نماید.

بر این اساس، هرگاه خواهان در دعوای طرح شده ذی نفع نباشد و یا ادعای تعلق مال موضوع دعوا را به خود نکند، دعوا قابل رد خواهد بود. مشخصات خواهان شامل نام، نام خانوادگی، شغل و آدرس باید به نحو کامل در ستون مربوط درج شود:

هرشخصی خواهان باشد مشخصات او باید در ستون مربوط درج شود خواه صغیر، مجنون یا غیر رشید باشد.

طرح دعوا توسط وکیل 

اگر دعوا به وسیله وکیل طرح شود و در وکالتنامه استنادی نام چند نفر درج شده باشد اما در ستون خواهان فقط نام یک نفر درج شده باشد، چه کسی خواهان محسوب می­شود؟

«اگر در دعوای اصلی دادخواست از طرف یک نفر داده شده و در تمام مراحل او طرف محاکمه باشد، مجرد ذکر اسامی اشخاص دیگر در وکالتنامه بدون این که از طرف آنها اقامه دعوا شده باشد، آنها را طرف دعوی قرار نمی­دهد.

اشتباه ثبت شدن نام خواهان

در صورتی که خواهان نام و نام خانوادگی خود را در دادخواست اشتباه بنویسد تکلیف دادگاه چیست؟

در پاسخ گویی به این پرسش قضات­ دادگستری قم نظرات مختلفی ارائه کردند. گروه اقلیت قضات دادگستری قم معتقد بودند:

اگر خوانده در جلسه دادگاه حضور داشته باشد، خواهان در حضور خوانده، نام و نام خانوادگی خود را اصلاح می­کند و رسیدگی ادامه پیدا میکند.

اما اگر خوانده حضور نداشته باشد خواهان، نام و نام خانوادگی خود را اصلاح می­کند و مجددا طرفین دعوت می­شوند و مشخصات اصلاح شده خواهان در اخطاریه خوانده قید و تذکر داده می­شود و یا این که با تنقیح مناط از مواد 54 و 56 و 66 قانون آئین دادرسی مدنی به خواهان اخطار می­کنیم که در فرجه قانونی اقدام به رفع نقص نماید و پس از رفع نقص و ابلاغ به خوانده، برای رسیدگی به دعوا طرفین دعوت میشوند و صدور قرار عدم استماع دعوی یا رد دعوا موجب ضرر خواهد بود چون هزینه دادرسی را پرداخت کرده است و برای چنین نقصی نباید خواهان متضرر گردد.

نظر قضات در این باره

اما اکثر قضات استان قم در این خصوص ابراز عقیده نمودند:

طبق بند یک ماده 51 قانون آئین دادرسی مدنی، خواهان مکلف است نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتی­الامکان شغل خود را در دادخواست قید نماید و همان­گونه که برای تشخیص اهلیت خواهان به لحاظ سن، شناسنامه وی ملاک و معیار قرار می­گیرد، برای تشخیص هویت واقعی­ وی نیز مشخصات ­سجلی معیار می­باشد.

بنابراین خواهان ­باید نام و نام خانوادگی شناسنامه­ ای خود در دادخواست قید نماید و این مطلب از بند 1ماده 51 قانون مذکور به خوبی قابل استفاده است و قانون آئین دادرسی مدنی، قانونی شکلی است و مقررات آن آمره می­باشد و لذا قانون­گذار در هرجا رفع نقص از دادخواست را لازم دانسته، صریحا ذکر کرده است و در مانحن فیه اصلاح و یا رفع نقص پیش بینی نشده است.

اما اینکه تکلیف دادگاه چیست در این جا ممکن است دو نظر وجود داشته باشد و هر دو هم می­تواند صحیح باشد: یکی این که بگوییم خواهان با مشخصاتی که در دادخواست قید گردیده است ذینفع نیست و مستندا به بند 10ماده 84 قانون آئین دادرسی مدنی قرار رد دعوی صادر کنیم یا این که بگوییم دعوای مطروحه طبق قانون (بند 1 ماده 51) اقامه نگردیده و به استناد ماده 2 قانون مذکور قرارعدم استماع دعوی صادر نماییم.

نظر کارشناسان قضایی

اما گروه کارشناسان قضایی معاونت آموزش قوه قضاییه در این خصوص ابراز عقیده کردند:

نظر به این که قانون گذار موارد نقص دادخواست را در ماده 54 قانون آیین دادرسی مدنی تعیین نموده است و نحوه و نوع تصمیم دادگاه نسبت به این موارد را تعیین کرده است و غیر از این موارد چنانچه از موارد نقص محسوب می­شد می­بایست قانون­گذار بر آن تصریح نماید.

درغیر این صورت صرفا به لحاظ اشتباه در نام و نام خانوادگی خصوصا مواردی که دادخواست توسط خواهان امضا شده است و مدارک مثبته صحت ادعای وی مبنی بر تأیید مشخصات خواهان در پرونده موجود می­باشد، نمی­توان با صدور قرار رد دعوی یا عدم استماع، پرونده را مختومه نمود بالاخص مواردی که دعوی مالی و موجب تضرر خواهان نیز می­گردد.

نتیجتاً نظر اقلیت تایید می­گردد. اما به نظر می­رسد:

اولا: به موجب بند 1 ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی خواهان مکلف است نام و نام خانوادگی خود را در متن دادخواست ذکر کند.

ثانیا: امکان اصلاح نام و نام خانوادگی خواهان در قانون آیین دادرسی پیش بینی نشده است.

ثالثا: در بند2 ماده 53 قانون آیین دادرسی مدنی، عدم ذکر نام و نام خانوادگی به عنوان نقص دادخواست پیش بینی نشده است.

رابعا: نمی­توان قائل بود که قانون گذار برای خواهان یا یکی از اصحاب دعوا، تکلیفی وضع نماید اما برای تخطی از این تکلیف ضمانت اجرا وضع ننماید.

نتیجه گیری

در نتیجه همان­گونه که بسیاری از اساتید درخصوص عدم امضاء دادخواست ازسوی خواهان معتقد با آن هستند در این مورد نیز باید معتقد بود که دادخواستی که در آن، خواهان نام و نام خانوادگی خود را درج نکرده و یا این که به غلط درج کرده است؛ از مصادیق بارز ذینفع نبودن خواهان است.

زیرا حسب مستندات و مفاد دادخواست ذینفع دعوا کسی غیر از شخصی است که نامش در دادخواست به عنوان خواهان درج شده است. لذا به جریان انداختن چنین دادخواستی کاملا مغایر موازین قانونی به نظر می­رسد.

درباره اجزای دادخواست بیشتر بدانید

همانطور که تا اینجا متوجه شده اید خواهان یکی از اجزای دادخواست است. تنظیم دادخواست و لایحه  یکی از مهمترین اقدامات برای طرح دعوا در دادگاه است. چرا که طرح دعوا در دادگاه معمولا به صورت کتبی انجام میشود و شما نیاز دارید حتما دادخواستی را به صورت کتبی به دادگاه تقدیم کنید.

بنابراین با افزایش اطلاعات خود درباره اجزای دادخواست میتوانید راحتتر و سریعتر در دادگاه پیروز شوید.

آنچه خواندید قسمتی از کتاب آیین طرح دعوای مدنی نوشته محمد موسوی مقدم بود که در آن به طور کامل توضیح داده شده است که برای طرح یک دعوای مدنی چه اقداماتی لازم است.

همچنین تعاریف مختلف حقوقی مورد نیاز شما برای دفاع از حق خود در دادگاه، در این کتاب آورده شده است. میتوانید این کتاب را از سایت حقوق امروز خریداری و مطالعه بفرمایید.

برای خرید کتاب آیین طرح دعوای مدنی میتوانید روی تصویر زیر کلیک کنید و پس ورود به صفحه محصول با زدن گزینه افزودن به سبد خرید این کتاب را خریداری و پس از تحویل درب منزل به مطالعه آن بپردازید.