قبل از توضیح در خصوص دعوای خلع ید بایت گفت که اگر شخصی داری خانه ، باغ یا زمینی باشد، کسی غیر از او اجازه دخل و تصرف ندارد و اگر تصرفی صورت بگیرد غیر قانونی است و شخص متصرف طبق قانون غاصب بوده و باید نسبت به رفع آن اقدام کند.
در غیر این صورت مالک میتواند از طریق طرح دعوای خلع ید مال خود را از تصرف وی درآورد.
در واقع میشود گفت که خلع ید به این منظور است که ملک تصرف شده توسط غاصب، به صاحب ملک بازگردد. منتهی برای طرح دعوا باید شرایطی را در نظر گرفت و در صورت وجود ارکان و قرائن نسبت به طرح دعوای خلع ید اقدام کرد و دادخواست را به دادگاه صالح تقدیم نمود. در این مطلب هدف تحلیل و بررسی طرح دعوای خلع ید است که به زبان ساده برای شما شرح داده شده است.
اگر در ادامه سوالی ذهن شما را در خصوص خلع ید و طرح این دعوا درگیر کرد میتوانید از پایین همین برگه، آن را مطرح کنید
دعوای خلع ید چیست ؟
اگر ملکی در تصرف غیر مالک آن بدون دارا بودن مجوز قانونی باشد و مالک بخواهد ملک خود را باز پس بگیرد باید دادخواستی تحت عنوان خلع ید تنظیم کند و به دادگاه ارائه دهد.
به طور کلی واژه خلع ید در قانون مدنی آورده نشده ولی با دقت در ماده 308 قانون مدنی خواهیم فهمید که قانون در این ماده خلع ید را تصرف غاصبانه عنوان نموده است.
اما همانطور که گفته شد برای طرح این دعوا شرایطی باید محیا باشد تا بتوان این دعوی حقوقی را طرح کرد
شرایط لازم برای طرح دعوای دعوای خلع ید
برای طرح دعوای خلع ید وجود سه شرط :
- مالک بودن خواهان
- تصرف خوانده
- غصبی بودن تصرف
لازم است تا موجب صدور حکم خلع ید شود.
به عبارت دیگر اگر شخصی میخواهد دعوی خلع ید را مطرح کند اولا باید مالک باشد و به وسیله ارائه سندی و یا حکم دادگاه مالکیت خود را احراز نماید.
دوما باید برای دادگاه احراز گردد که فردی غیر از مالک متصرف است.
سوما باید مشخص شود که تصرف مذکور غیر قانونی و غصبی بوده و شخص غاصب است. اگر هرکدام از شرایط موجود نباشد، دعوی خلع ید قابلیت طرح ندارد و چنانچه هم دادخواست تنظیم گردد و تقدیم دادگاه شود، آن دادخواست به دلیل نبود شرایط طرح این دعوی رد میشود.
چگونگی طرح دعوای خلعید
برای دعوای خلع ید ابتدا باید خواهان نسبت به تنظیم دادخواست اقدام نماید منتها قبلاز آن بایستی نسبتبه شرایط طرح این دعوا توجه داشته باشد که در وهله اول مالکیت خود را بایستی از طریق استعلام ثبتی به دادگاه اثبات نماید.
بعد از آن با تشکیل جلسات دادرسی، دادگاه با تحقیقات لازم پیرو اینموضوع نسبتبه تصرف غیرقانونی خوانده از طریق تحقیقات محلی و معاینه محل و یا تامین دلیل حکم مربوطه را نسبتبه خلعید آن ملک در صورت وجود تمامی شرایط و قرائن صادر مینماید و بعد از آن خواهان میتواند نسبتبه اجرای این حکم پساز قطعی شدن آن اقدام کند.
دعوای خلع ید که در زمره دعاوی حقوقی قرار میگیرد صلاحیت رسیدگی به آن با دادگاه است و درواقع دادگاهی که در محل مال غیرمنقول و آن حوزه قضایی وجود داشته باشد.
لازم به ذکر است که بدانید دعاوی همانند قلعوقمع اجرتالمثل و مطالبه خسارت ممکن است با دعوای خلعید مرتبط باشد و همزمان با آنها طرح شود اما نکته اینجاست که چون همه این دعاوی مالی هستند هزینه دادرسی هر یک از این دعاوی مرتبط با خلعید جداگانه محاسبه میشود.
همچنین باید بدانید که هزینه دادرسی در خصوص دعوای خلع ید مالی بوده و مطابق با ارزش منطقهای ملک محاسبه میگردد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که ممکن است دعوای خلعید در رابطه با ملک ورثهای صورت بگیرد و بهتر است بدانید هریک از وراث حتی اگر سند مالکیت هنوز با نام آنها نخورده باشد و به نام متوفی باشد میتوانند نسبتبه طرح این دعوی اقدام نمایند
نمونه رای دادگاه
یک نمونه رای دادگاه دعوای خلعید را برایتان در اینجا می آوریم که از کتاب دعوای خلعید محمد موسوی مقدم استخراج شده است.
همچنین میتوانید در صورت تمایل به مطالعه موارد بیشتر کتاب دعوای خلع ید محمد موسوی مقدم که بهترین کتاب در این حوزه است را خرید و مطالعه بفرمایید. برای خرید این کتاب ارزشمند روی لینک زیر کلیک بفرمایید
اثبات ید خوانده در دعوای خلع ید
در دعوی خلع ید چنانچه خوانده منکر تصرف در ملک موضوع دعوی بوده و خواهان نیز دلیلی برای اثبات متصرف بودن وی ارائه ندهد، حکم به بطلان دعوی صادر میشود. چرا که یکی از ارکان دعوای خلع ید، اثبات ید عدوانی خوانده بر ملک موضوع دعواست در واقع در دعوای خلع ید خواهان ادعا میکند خوانده بی اذن او و یا بدون مجوز قانونی اقدام به تصرف غاصبانه ملک متعلق به او نموده است . پس خواهان باید اثبات کند که خوانده در ملک او تصرف دارد.
چگونگی اثبات تصرفات خوانده
برای اثبات تصرفات خوانده بر ملک موضوع دعوای خلع ید میتوان به دلایل زیر استناد کرد:
- شهادت شهود
- تامین دلیل
- معاینه محل
- استناد به اسناد یا مدارکی که اقرار خوانده را اثبات کند.
تفاوت دعوای خلع ید و تخلیه
فرض بفرمایید اجاره دهنده بخواهد علیه مستاجر خود دعوی خلع ید مطرح کند تا خانه اش را بازپس بگیرد. این دعوا رد میشود چون همانطور که گفته شد برای طرح دعوی خلع ید باید متصرف غیر قانونی باشد.
در این جا چون بین مالک و متصرف قرارداد اجاره وجود دارد، خلع ید دیگر موضوعیت پیدا نمیکند و مالک باید دعوای تخیله را طرح کند.
به طور کلی دعوای خلع ید صرفا در خصوص اموال غیر منقولی است که غیر قانونی توسط فردی غصب شده و قراردادی مثل اجاره و صلح و غیره بین آنها وجود نداشته باشد. اما تخیله ید ، هم در خصوص اموال منقول و هم غیر منقول قابلیت طرح دارد.
نتیجه گیری
سعی کردیم در این مقاله صفر تا صد دعوای خلع ید را به شما آموزش دهیم. اگر موضوعی از قلم افتاده یا سوالی دارید که بی پاسخ مانده در پایین این برگه سوال خود را مطرح کنید. کارشناسان آماده پاسخگویی به کلیه سوالات حقوقی شما عزیزان میباشند.
امیدواریم که بتوانیم سهمی هرچند کوچک در آگاهی شما عزیزان داشته باشیم.
با تشکر فراوان از شما که تا پایان مقاله همراه ما بودید
یک نظر در “دعوای خلع ید”